De James Bond merchandising begon eigenlijk maar in 1965 met het verschijnen van “Thunderball”. De Aston Martin DB5 die volledig beladen met gadgets debuteerde in “Goldfinger”, werd door de firma Corgi op de markt gebracht. Het model had alle gadgets zoals in de film, met uitzondering van de banden vernietigers en de roterende nummerplaten. De ingenieurs bij Corgi hadden de ultieme speelgoed auto op de markt gebracht. Het oog voor detail aan de wagen was fantastisch, de verpakking is tot op heden nog niet geëvenaard. Er werden meer dan 2,5 miljoen wagentjes verkocht. De originele versie was in het goud geschilderd om de nadruk te leggen op de film “Goldfinger”. Latere versies kregen de originele kleur.
Voor de verzamelaars is hij niet echt moeilijk om op de kop te tikken, maar in de zogenaamde mint conditie moet men er toch tussen de 300€ en 400€ voor neertellen. Het modelautootje is tot op heden in tientallen variaties en door verschillende fabrikanten (Corgi, Gilbert, Johnny Lightning, Auto Art, Danburry Mint, Airfix, enz…) op de markt gebracht.
Van de eerste films ”Dr. No” en “From Russia With Love” bestaat er maar weinig, enkele reeksen met trading kaarten of buble-gum cards zoals men ze in de jaren 60 noemde. Deze kaartjes zijn dan ook zeer beheerd op de verzamelaarsmarkt. Gilbert produceerde in de jaren 60 een reeks met poppetjes van ongeveer 10cm hoog. Waaronder een figuurtje van Dr. No, in een van de geproduceerde sets bevond zich ook de Dragon-Tank samen met de Hydrofoil Jet-Boat van “Thunderball”. Het speelgoed tankje was uitgerust met een bewegende plastik vlam.
December 1965, de firma “Multiple Toy’s” kwam op de markt met de James Bond Attache-Case. Het was een replica van de aktetas die in 1963 gebruikt werd door Sean Connery in de film “From Russia With Love” Dit prachtig stukje speelgoed was uitgerust met een scherpschuttergeweer, pistool, paspoort, uitspringbaar mes, speciaal openingsmechanisme, alles identiek zoals in de film. De hedendaagse waarde van dit stukje speelgoed is goed voor meer dan 1000€, van een goede belegging gesproken. In 1966 bracht Aurora, twee modelkits op de markt, met name Sean Connery en Oddjob met zijn dodelijke hoed, oorspronkelijk kosten deze sets 98 cent, nu zijn ze bijna onmogelijk om terug te vinden, de prijzen variëren hier dan ook tussen de 250€ en 300€. Enkele jaren terug werden deze modelkits opnieuw uitgebracht door de firma “Polar Lights”.
“Goldfinger” & “Thunderball” waren ook goed voor enkele puzzles, “Milton Bradley” maakte voor elke film twee puzzels (“Ford Knox Finale”, ”Bond’s Bullet Blaze”, “Bond’s Battle”, “Spectre’s Surprise”). De firma “Arrow Games Ltd” bleef niet stilzitten en produceerde eveneens vier puzzels. Puzzels zijn dan weer gemakkelijk terug te vinden, maar meestal is er wel een stukje in het bezit van Spectre. Puzzels zijn er ook van “The Man With The Golden Gun”, “The Spy Who Loved me”, “Moonraker”, “For Your Eyes Only”, GoldenEye” en “Die Another Day”.
De gezelschapspelletjes deden het ook goed, MB produceerde het spel “The Message of M” en fantastisch bordspel met miniatuur replicas van James Bond per speler. De Engelse firma “Triang” maakte “The James Bond vs Largo Underwater Battle Game”. Het spel bestond uit een groot bord die de zee voorstelde en twee legers duikers en natuurlijk ook James Bond. De stukjes waren handgeschilderd en vervaardigd uit metaal. Ook maakte de Nederlandse firma “Jumbo” een James Bond bordspel.
Met in de bioscoop “You Only Live Twice” zag de Toyota 2000 GT van Corgi het licht in 1967. Een van de mooiste modellen ooit gemaakt, met twee handgeschilderde figuren van Aki en James Bond. Het videosysteem was aanwezig in de auto en een gadget die in de film niet voorkwam werd door de ingenieurs van Corgi toegevoegd, er konden namelijk 4 mini projectielen worden afgevuurd door op de auto te drukken. De verpakking van het stukje speelgoed was subliem. Een modelkit van de auto was eveneens voorhanden, deze werd gemaakt door de firma “Airfix”en is nu heel moeilijk te verkrijgen. Enkele jaren terug bracht de Japanese firma “Doyusha” een replica uit met de figuren van Aki en James Bond. Waarschijnlijk het allerraarste stukje memorabilia is de in plastik vervaardigde vulkaan ,met alle gadgets zoals in de film. Deze vulkaan was slechts verkrijgbaar in Frankrijk. Natuurlijk mocht Little Nellie, het kleine helikoptertje niet ontbreken. Het werd eveneens op de markt gebracht door “Airfix” en is nu zeer beheerd door de verzamelaars. Dezelfde firma bracht enkele jaren terug een exacte replica op de markt. Ook Corgi bleef niet stilzitten en bracht in 2000 een diecast versie van Little Nellie uit, 3 jaar later kwam een kleiner model op de markt. Somportex, de firma die verantwoordelijk was voor het succes van de bubble-gum cards van de vorige films, maakten voor “You Only Live Twice” een serie van 35mm slides. Aangaande de 12 inch action figures waren er twee poppen verkrijgbaar, namelijk James Bond en Kissy Suzuki. Ze werden gemaakt door de firma Cecil Coleman uit Engeland.
In 1969 maakt George Lazenby zijn debuut in “On Her Majestys Secret Service”. Voor vele fans een van de beste Bondfilms, waarschijnlijk omdat de film het boek van Ian Fleming zo goed volgt. De film zelf bevat nagenoeg geen gadgets, maar toch is er wat memorabilia te verzamelen. Allereerst de Corgi Rockets, de beide bobslee’s, de witte VW kever, de Mercedes enz… werden in allerlei sets en ook apart uitgebracht door Corgi. Een setje van 56 bubble-gum cards werd geproduceerd door Anglo-Confectionery. Het waren de eerste kaartjes volledig in kleur. Zelfs een replica huwelijksring en een huwelijkskleed van Tracy was verkrijgbaar. Het kleed werd gemaakt door de firma “Berkertex”. Eind jaren 90 was nog een pop verkrijgbaar van Tracy in haar huwelijkskleed.
In 1971 maakten de producers een eind aan het probleem Lazenby waardoor Sean Connery terug in de huid kroop van geheim agent 007, voor een bedrag van 1.000.000 $. De merchandising rond “Diamonds Are Forever” zijn niet wat het moest zijn, Corgi bracht de Moonbuggy en de Ford Mustang Mach II op de markt. Om de originele Moonbuggy en de Ford Mustang in zijn verpakking terug te vinden is het een ware hel voor elke verzamelaar. Verder was de soundtrack en een paperback film tie-in verkrijgbaar. De beide modelautootjes werden begin 2000 heruitgebracht.
“Live And Let Die” verscheen in de bioscoop in 1973, hier maakte Roger Moore zijn debuut als James Bond. Er werd een enorme campagne opgezt om de film te promoten. Een postercampagne van Glastron Boats en Evinrude motors. In Engeland lanceerde Schick (scheermesjes) een 007 campagne. Op de speelgoed markt was een 3d View Master set voorhanden en en Tarot kaartenspel, deze laatste was in twee uitvoeringen voorhanden. “Lonestar”, een firma gespecialiseerd in het maken van speelgoed pistolen bracht en set uit met daarin aanwezig, een pistool, granaten & walkie talkie). Eveneens een paperback van de film en de ervaringen van Roger Moore op de set. In 2000 bracht Corgi de “The Definitive Bond Collection”, een serie van 17 voertuigen uit de James Bond films op de markt , waaronder de “London Routemaster” met een afschuifbaar bovendeel, net zoals in de film.
Een jaar later verscheen “The Man With The Golden Gun”, voor de verzamelaars was er niet echt veel te verkrijgen. Enkele product tie-ins van Nikon cameras, Dupont aanstekers, Fabergé toiletartikelen en Colibri Lighters. Deze laatste werkte mee aan het design van de Golden Gun. Een souvenir brochure was verkrijgbaar en een goudkleurige uitvoering van het speelgoed pistool van “Lonestar”, wat een duidelijke link naar de titel van de film maakte. Een Amerikaanse firma maakte enkele jaren terug een 24 karaats replica versie van de golden gun aan de prijs van ongeveer 750$, een echt juweeltje.
Met de “The Spy Who Loved Me” had Albert R.Broccoli een winner geroken en lanceerde een enorme promotie campagne. Na een afwezigheid van 6 jaar kwam Corgi op de proppen met een miniatuur uitvoering van de amfibie Lotus. Er werden ongeveer 1,5 miljoen wagentjes verkocht in de periode van 1977 tot 1981. Om de Lotus te vergezellen werd er eveneens een helikopter met 2 afvuurbare projectielen gemaakt. Beide modellen werden ook toegevoegd aan de Junior reeks. Een complete gift set met 5 voertuigen (Mercedes, Speedboot, Telephone Van, Lotus & Helikopter) was verkrijgbaar. In Australië kon men badschuim aankopen in een Lotus verpakking, een op batterijen werkende Lotus dan weer in Amerika. Een souvenir brochure en nog enkele kinderpuzzels maakte de campagne compleet. Om de 21ste verjaardag van de film te vieren werd in 1998 een speciale gelimiteerde editie uitgebracht van de Lotus en de Helikopter, beide modellen kregen er een handgeschilderd figuurtje bij, namelijk Naomi en Jaws.
Met “Star Wars” als concurrent kwam “Moonraker” voor “For Your Eyes Only” in de bioscoop, in tegenstelling tot wat was aangekondigd in de eindgeneriek van “The Spy Who Loved Me”. “Moonraker” kende de grootste publiciteit en merchandising campagne sedert 1965. De promotie begon in Amerika met het verschijnen van 2 teaser posters. De firma Mego maakte 4 verschillende 12 inch poppen (Drax, James Bond in twee uitvoeringen, Holly en Jaws). Airfix en Revell maakten plastik modelkits van de Moonraker, MB bracht en puzzel uit. Badschuim in een 007 gevormde fles, een halloween kostuum. De 3D View Master schijfjes waren ook weer terug. Ook Lone Star bleef niet stilzitten en maakte een speelgoed Space Laser Gun. Deze laatste is niet gemakkelijk meer te vinden. Corgi kwam eraan met de Drax Helikopter en een Space Shuttle met satelliet. Beide modellen waren verkrijgbaar in de Junior uitvoering. Verder ook nog gommetjes, pennen, zakboekjes, Topps trading kaarten in de US en in Nederland van de firma Monty. Verder allerhande brochures en een 12 inch soundtrack. De dodelijke Wrist Dart Gun werd eind jaren 90 door SD Studios als replica heruitgebracht.
Met in 1981 “For Your Eyes Only” op het witte doek, ruilde James Bond zijn Lotus eventjes voor een 2CV Citroën. Deze werd dan ook in allerlei schalen en verpakkingen op de markt gebracht. ZEON maakte een reeks van polshorloges, de chroom uitvoering had het 007 logo en speelde de 007 tune. Marvel produceerde een stripverhaal en in Engeland verscheen voor de kinderen een annual, van deze annuals verschenen er in de jaren 60 ook enkele en voor Moonraker was er ook eentje beschikbaar. Een serie speelgoed wapens kwam er van Coibel en Crescent. In 2000 maakte Corgi ook de bronskleurige Lotus met ski’s bovenaan op het dak, een groter model werd vervaardigd door AutoArt.
Zoals aangekondigd op het einde van “For Your Eyes Only” kwam “Octopussy” er in 1983 aan. Het was de 21e verjaardag van James Bond en Cubby Broccoli wilde een eerste klasse promotie campagne. Deze keer was het James Bond zelf die de concurrent was, Sean Connery speelde terug 007 in de remake van “Thunderball”, namelijk “Never Say Never Again”. De meeste memorabilia was te vinden in Engeland, terug een annual, ZEON polshorloges, Wembley maakte een speelgoed jo-jo spin saw en Corgi bracht een Junior set uit met als inhoud( de jeep, paardenaanhangwagen met binnenin de Acro star Bede jet) . Starlog maakte een brochure volledig gewijd aan de film.
Roger Moore in zijn laatste James Bond film “A View To A Kill”. Zoals bij de voorgaande films, weeral een enorme publiciteits campagne. In Amerika alleen verschijnen verschillende posters. Lone Star maakt een speelgoed pistool met bijhorende holster. Twee puzzels worden door Hestair Hope op de markt gebracht. Deze keer de eer aan Matchbox die de Renault Taxi en de Rolls-Royse aanbied in een prachtige verpakking. Een 007 alarm clock door ZEON en een prachtige filmbrochure door Starlog. In België kon men bij Renault Dealers een badge en een miniatuur scheerapparaat die op twee batterijtjes werkte verkrijgen.
In 1987 maakt Timothy Dalton zijn debuut in “The Living Daylights”. Geen cent werd gespaard om aan te kondigen dat timothy Dalton de nieuwe James Bond zou zijn. Een uur durende Tv-special “Happy Anniversary 007” om de 25e verjaardag van 007 te vieren, maar in feite was het om de nieuwe James Bond te promoten. De product tie-ins waren niet in te schatten, Bollinger, Trio chocolats, Philips, Aston Martin, Unigate, Carlsberg, enz…. Op het vlak van memorabilia was de firma Little Lead Soldiers het hoogtepunt, handgeschilderde figuurtjes van Bond, lederen adres boekjes, golf accessoires. Speelgoed pistolen, een gezelschapspel uit Duitsland. Twee boeken verschenen “The James Bond Movie Book” en “The James Bond Movie Poster Book”. Philips maakte een replica van de keyring finder die in de film gebruikt werd. Ook Carta Mundi uit Turnhout maakte in opdracht van Little Lead Soldiers een speelkaarten set.
Timothy Dalton krijgt in 1989 voor de tweede keer de rol van geheim agent 007 aangeboden in “Licence To kill”. Op het gebied van merchandising is het voor de fans een echt feest. Matchbox verrast ons met een Toy Gift set die enkel verkrijgbaar was in de Woolworth Stores in Engeland. Domark brengt een computer game naar voor, er waren reeds computerspelletjes sedert “Live And Let Die”. Enkele boeken verschijnen, waaronder de “James Bond Girls”, The James Bond Fact File, en voor de eerste keer een officiële “Making of Licence to Kill”.In Frankrijk was een gezelschapspel verkrijgbaar “James Bond Le Jeu”. Het leukste van al was wel een regenjasje met het 007 logo.
Na een afwezigheid van 6 jaar maakt Pierce Brosnan in 1995 zijn debuut als James Bond in de film “GoldenEye”. De publiciteit was enorm, twee documentaires op TV, in Engeland “In Search Of James Bond” en in Amerika “The World Of 007” gepresenteerd door Elisabeth Hurley. BMW lanceerde een promotie campagne voor de BMW Z3 Roadster. De tie-ins met de film waren enorm, BMW, Bollinger Champage, Perrier om er maar enkele te noemen. Op het gebied van film memorabilia, waren Corgi en BMW present met miniatuur uitvoeringen van de Aston Martin DB5, de Ferrari en de BMW Z3 Roadster. In Duitsland was de Playboy van december 1995 volledig gewijd aan James Bond. Wicke maakte speelgoed pistolen met holster en handboeien. Ook de telefoonkaarten deden hun intrede over de hele wereld. Andere verzamelobjecten zijn de tradigkaarten, de game kaarten, Perrier flesjes met 007 opener, puzzels, een GoldenEye satelliet clock, Nintendo GoldenEye game. Over de ganse wereld werden allerlei brochures geproduceerd i.v.m. “GoldenEye”.
Met het verschijnen van “Tomorrow Never Dies” in 1997 is de memorabilia niet meer bij te houden. Vele producten worden heruitgebracht in nieuwe verpakkingen of met kleine wijzigingen hier e daar aan de modellen. De product tie-in was nog intensiever dan met “GoldenEye”, Bollinger, Smirnoff, AVIS, Heineken, BMW, Omega, Brioni, Bang & Olufsen, Ericsson. Het model van de BMW 750i en de 1200 R Cruiser werden door BMW zelf geproduceerd in een gelimiteerd aanbod. Daphne Deckers, de Nederlandse Bondgirl was voorpagina nieuws in de Playboy, een “Making Of” was er ook terug, Inkworks produceerde een reeks met trading kaarten. Wicke was er terug met de gekende pistolen en handboeien, souvenir brochures waren overal verkrijgbaar. Voor de verzamelaars waren er bierblikjes van Heineken in de vorm van een tonnetje, Wilkinson had een scheerapparaat in TND verpakking,T-shirts van Varta enz, de lijst is eindeloos.
November 1999, James Bond is terug in “The World Is Not Enough”.In de zomer van 1999 kon men een eerste glimp opvangen van de teaser poster, enkel het 007 logo en de release datum werden naar voor gebracht, met deze poster werd nog maar eens bewezen dat de James Bond franchise zeer goed gekend is. De promotie campagne werkte terug op volle toeren, Bollinger, Samsonite voor de tweede keer, BMW, 7Up, Omega, Grolsch Beer, Calvin Klein enz. Voor de verzamelaars waren er terug allerhande brochures, een Making Of, Corgi maakte enkele automodellen en een diorama met film scéne, speelkaarten, walkie-talkies, speelgoedpistolen van Wicke, trading kaarten en terug een scheermesje van Wilkinson.
Januari 2002, MGM en EON Productions vieren reeds de 40ste verjaardag van James Bond in de cinema. Voor “Die Another Day” werden 24 promotie partners gevonden, zoals Britisch Airways, Aston Martin, Bollinger, Finlandia, Samsonite enz. Met Madonna die de titelsong zou gaan zingen, waren verschillende uitvoeringen van het nummer op CD verkrijgbaar. Mini Champs de producent van miniatuur auto’s maakte een prachtige set van drie auto’s, de Vanquish, de Ford en de Jaguar. De details zijn ongelofelijk, net of ze de originele versie in een verklein machine gestopt hadden. Een kaartenset van Carta Mundi, enkele poppen van Sideshow Toys, Rittenhouse Cards maakte enkele trading kaarten sets. Corgi lanceerde een reeks van 21 auto’s voor de 40ste verjaardag, van elke film een model en twee van “Die Another Day”. Brochures, magazines, Filming “Die Another Day”, het is gewoon teveel om op te sommen.
Verder bestaat er natuurlijk ook van elke film op zijn minst een album met de muziekscore. De langspeelplaten werden gemaakt tot en met “Licence To Kill”, maar vanaf “GoldenEye” deed de CD zijn intrede. Elk land had meestal wel een andere uitvoering van de hoes, hierdoor kan men alleen al een verzameling met LP’s, singles, Maxisingles, CD’s en muziekcassettes aanleggen. De meest gezochte uitvoeringen komen uit Japan en de Zuid Amerika.
Het verzamelen van de cinema posters of artwork kan men ook wel beschouwen als een verzameling op zichzelf. Voor elke film had ieder land een vertaling van de filmtitel en meestal wel een andere uitvoering van de poster. Door de jaren heen zijn er enkele boeken over de James Bond posters uitgegeven, door verschillende uitgeverijen.
|